Kompuls nie jest tylko nawykiem. To pętla: stres → napięcie → kompuls → ulga → poczucie winy → znowu stres. Ten mechanizm napędzają endorfiny, które na chwilę dają poczucie bezpieczeństwa, a potem zostawiają jeszcze większą pustkę niż wcześniej. Im dłużej trwa cykl, tym bardziej człowiek traci poczucie kontroli, a ciało i mózg uczą się, że jedyną drogą ulgi jest kompuls.

Naltrexone to lek, który blokuje receptory opioidowe – miejsca, na które działają endorfiny. Dzięki temu kompuls nagle „traci moc”:

• Jesz, pijesz albo sięgasz po nawyk – a ulgi nie ma.
• To jak odcięcie kabla od starego źródła nagrody.

Na początku to boli, bo mózg szuka dawnej drogi, ale z czasem zaczyna uczyć się nowych ścieżek:

• ruchu,
• relacji,
• działania.

Naltex nie daje gotowej nagrody, ale otwiera przestrzeń na zmianę. W tej przestrzeni można sięgnąć po środki, które stabilizują metabolizm i układ nerwowy.

Monjaro – nowoczesny agonista GLP-1 i GIP

• Uspokaja głód.
• Wycisza kompulsywne myśli o jedzeniu.
• Pozwala odzyskać spokój w ciele.

Metformina – klasyk z lat 50.

• Aktywuje AMPK.
• Poprawia wrażliwość insulinową.
• Porządkuje pracę mitochondriów, dzięki czemu organizm lepiej zarządza energią i mniej wpada w „zjazdy” prowadzące do kompulsów.

Zawsze fascynowało mnie, jak farmakologia zmienia nasze podejście do sylwetki, energii i głodu. Te dwa leki – metformina i Monjaro – wydają się pochodzić z dwóch różnych światów, a jednak uderzają w samo sedno tego, co najważniejsze w kształtowaniu ciała:

• gospodarkę energią,
• mitochondria,
• równowagę między spalaniem a budowaniem.

Metformina – surowy klasyk

Metformina to stary lek z lat 50., który wywodzi się z rośliny rutwicy lekarskiej. Przeszła drogę od środka stosowanego w cukrzycy, przez nielegalne magazyny kulturystów w latach 90., gdzie używano jej nie po to, aby ratować diabetyków, ale po to aby:

• wyostrzyć sylwetkę,
• poprawić ładowania glikogenu,
• kontrolować tłuszcz w czasach, gdy liczył się każdy detal formy.

Metformina zawsze kojarzyła mi się z czymś surowym i twardym – prostym narzędziem, które włącza AMPK, stawia mitochondria do pracy i mówi: „Najpierw spalaj, potem buduj.”

Monjaro – farmakologia nowej ery

Monjaro to podwójny agonista GLP-1 i GIP, który:

• pozwala kontrolować apetyt tak, jakby ktoś wyłączył kompuls w głowie,
• nie walczy z insuliną, ale wycisza układ limbiczny,
• sprawia, że nie musisz ciągle myśleć o jedzeniu.

To farmakologia nowoczesnego biohackingu – nie przez surową dyscyplinę, lecz przez regulację sygnału głodu i sytości.

Metformina i Monjaro, choć zupełnie różne, prowadzą do tego samego miejsca: zarządzania energią i kształtowania sylwetki poprzez wpływ na:

• AMPK,
• mitochondria,
• reakcję ciała na paliwo.

Jeden lek powstał w „epoce żelaza” kulturystyki, drugi w erze biohackingu i nowoczesnej farmacji, ale oba pokazują, że fundament jest ten sam:

Równowaga między spalaniem a budowaniem – między AMPK a mTOR.

Mechanizm działania

Monjaro jest agonistą receptorów GLP-1 i GIP:

• GLP-1 → spowalnia opróżnianie żołądka, zmniejsza apetyt, stabilizuje poziom glukozy.
• GIP → dodatkowo reguluje insulinę i metabolizm tłuszczu.

Efekty sylwetkowe

• Silne zmniejszenie apetytu → mniej kalorii = spadek masy ciała, głównie z tkanki tłuszczowej.
• Stabilniejsze poziomy glukozy i insuliny → brak „zjazdów energetycznych”.
• Spowolnienie tempa jedzenia → łatwiej utrzymać deficyt kaloryczny.

Z perspektywy kulturysty:

• Może wspierać utrzymanie niskiego poziomu tłuszczu bez obsesyjnej kontroli diety.
• Może powodować spadek siły i masy mięśniowej, jeśli nie pilnuje się podaży białka i treningu siłowego.

Mechanizm działania

• Główny cel: aktywacja AMPK (kinazy białkowej aktywowanej przez AMP – czujnika energetycznego komórki).
• Hamuje produkcję glukozy w wątrobie.
• Poprawia wrażliwość insulinową w mięśniach.

Efekty sylwetkowe

• Ułatwia spalanie tkanki tłuszczowej, szczególnie trzewnej (tłuszcz w okolicy brzucha).
• Utrudnia odkładanie nowego tłuszczu.
• Powoduje bardziej „płaską” sylwetkę – mniej retencji i tłuszczu wisceralnego.
• Nie buduje mięśni.

Minus:

• Może lekko hamować hipertrofię, ponieważ AMPK działa przeciwko szlakowi mTOR (budowa mięśnia).

AMPK to „czujnik paliwa” w komórce, który włącza się przy spadku energii (dużo AMP, mało ATP).

Główne działania AMPK:

• Zwiększa pobór glukozy i kwasów tłuszczowych do mitochondriów.
• Hamuje lipogenezę (tworzenie nowego tłuszczu).
• Hamuje mTOR → spowalnia budowę mięśnia, kierując organizm najpierw na „tryb przetrwania”.

W praktyce:

• AMPK = tryb spalania i oszczędzania energii
• mTOR = tryb budowy i rozrostu

Metformina

• Lekko blokuje kompleks I łańcucha oddechowego → zmniejsza produkcję ATP.
• To powoduje wzrost AMP, a w konsekwencji aktywację AMPK.
• Efekt uboczny (pozytywny): długofalowo zwiększa liczbę mitochondriów i poprawia ich efektywność.

Monjaro

Pośrednio poprawia zdrowie mitochondrialne,
ponieważ zmniejsza:

• lipotoksyczność (nadmiar tłuszczu w komórkach),
• stres oksydacyjny (mniej wolnych rodników).

Efekt sylwetkowy

• Monjaro (długofalowo): poprawia wydolność metaboliczną.
• Metformina (u sportowców): może nieznacznie zmniejszać maksymalną moc,
  ponieważ powoduje mniejszą dostępność ATP do szybkich wysiłków.

Monjaro

Dla osób z:

• otyłością,
• cukrzycą typu II
• kompulsami jedzeniowymi – bo daje kontrolę nad apetytem.

Metformina

Dla osób z:

• insulinoopornością,
• PCOS,
• predyspozycją do odkładania tłuszczu brzusznego.

W kulturystyce (dawniej): metformina była traktowana jako lek „anty-cukrowy”, pomagający:

• robić dłuższe ładowania glikogenowe,
• lepiej przyjmować węglowodany w diecie.

Metformina

• Opracowana na bazie wyciągów z rutwicy lekarskiej (roślina).
• Pierwotny cel: kontrola poziomu cukru u diabetyków (lata 50.–60.).

Monjaro

• Stworzony jako kolejny krok po GLP-1 agonistach (np. semaglutyd – Ozempic).
• Cel: jeszcze mocniejsze działanie na sytość i kontrolę glikemii.

Metformina w kulturystyce (lata 90.)

Stosowana przez kulturystów, szczególnie na poziomie PRO, aby:

• Zwiększyć wrażliwość na insulinę (która była stosowana w dopingu).
• Poprawić ładowania glikogenowe przed startem → lepsze „nabicie mięśnia”.
• Kontrolować odkładanie tłuszczu przy ogromnych ilościach kalorii.

Monjaro w kulturystyce

• W latach 90. jeszcze nie istniało – FDA dopuściło go dopiero w 2022 roku.
• Gdyby istniało, zapewne byłoby stosowane jako środek na utrzymanie niskiego poziomu BF
  bez konieczności ciężkiego cardio i restrykcyjnych diet.
  

• Monjaro → redukcja apetytu, łatwiejsza kontrola poziomu tłuszczu,
  ale ryzyko spadku masy mięśniowej, jeśli nie dbasz o białko i trening.
• Metformina → poprawa wrażliwości insulinowej, spalanie tłuszczu trzewnego,
  zdrowsze mitochondria, ale potencjalnie słabszy przyrost masy mięśniowej.

• AMPK → tryb spalania, regeneracji, pracy mitochondriów,
  ALE działa przeciwnie do hipertrofii (rozrostu mięśni).
• mTOR vs AMPK → kulturysta balansuje między:
  • mTOR – masowanie, budowa, rozrost,
  • AMPK – cięcie, spalanie, regeneracja.